FDI News | Indonesia
Sở hữu trữ lượng niken lớn nhất thế giới, chính phủ Indonesia đang tích cực thúc đẩy các chính sách ưu đãi, định hướng ngành công nghiệp xe điện chuyển từ pin lithium sang công nghệ pin niken, với tham vọng nắm giữ tiếng nói chủ chốt trong chuỗi cung ứng xe điện toàn cầu.
Tại “Hội nghị thượng đỉnh về Pin quốc tế 2025” vừa kết thúc ở Jakarta, một định hướng chính sách có khả năng định hình lại bản đồ ngành công nghiệp xe điện (EV) toàn cầu đang dần được hình thành từ bên trong chính phủ Indonesia. Thứ trưởng Bộ Doanh nghiệp Nhà nước Indonesia, ông Kartika Wirjoatmodjo, đã tuyên bố rõ ràng rằng chính phủ đang nghiên cứu các quy định và biện pháp khuyến khích nhằm mạnh mẽ định hướng các nhà sản xuất ô tô có nhà máy tại Indonesia chuyển trọng tâm sản xuất từ loại pin lithium sắt phốt phát (LFP) phổ biến sang công nghệ pin dựa trên niken. Đây không chỉ đơn thuần là sự lựa chọn về lộ trình công nghệ, mà còn là một chiến lược cấp quốc gia của Indonesia nhằm tận dụng trữ lượng niken số một thế giới của mình để chuyển đổi từ một quốc gia chỉ xuất khẩu tài nguyên thô thành một người chơi cốt lõi trong chuỗi công nghiệp xe điện.
Không chỉ dừng lại ở khai thác, tham vọng của Indonesia là cả một chuỗi công nghiệp
Đằng sau canh bạc về lộ trình pin này là lợi thế tài nguyên thiên nhiên không thể so sánh của Indonesia. Theo thống kê, trữ lượng niken của Indonesia chiếm gần một phần tư thế giới, và kim loại này là nguyên liệu quan trọng không thể thiếu để sản xuất pin lithium ba thành phần có mật độ năng lượng cao. Tuy nhiên, trong quá khứ, Indonesia chủ yếu đóng vai trò là nhà cung cấp nguyên liệu thô trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Giờ đây, các nhà hoạch định chính sách ở Jakarta rõ ràng không còn hài lòng với vị thế này. Ông Kartika nhấn mạnh tại hội nghị rằng mục tiêu là xây dựng một chuỗi công nghiệp nội địa hoàn chỉnh, từ khai thác ở thượng nguồn, tinh luyện và luyện kim ở trung nguồn, đến sản xuất pin ở hạ nguồn.
Để thực hiện mục tiêu này, các doanh nghiệp nhà nước Indonesia đã đi tiên phong, triển khai các dự án liên doanh với các “gã khổng lồ” pin của Trung Quốc như CATL và Huayou Cobalt để cùng phát triển các dự án pin. Ông Kartika kêu gọi cần có thêm nhiều vốn đầu tư đổ vào ngành công nghiệp luyện kim và chế biến vật liệu ở trung nguồn để có thể thực sự biến lợi thế tài nguyên thành động lực kinh tế. Theo dự báo của ngành, đến năm 2040, nhu cầu pin toàn cầu dự kiến sẽ tăng vọt lên mức đáng kinh ngạc là 8.800 GWh. Đối với Indonesia, đây không chỉ là cơ hội kinh doanh mà còn là cửa sổ vàng để chuyển đổi kinh tế quốc gia. Một nhà phân tích công nghiệp tại Singapore nhận định: “Chiến lược của Indonesia rất rõ ràng, họ không muốn trong kỷ nguyên xe điện tương lai chỉ đơn thuần là người cung cấp ‘bột mì’ cho người khác, họ muốn tự mình làm ra ‘bánh mì’.”
Cuộc chiến giằng co giữa pin lithium và pin niken, ai sẽ là người chiến thắng?
Mặc dù đầy tham vọng, con đường “pin niken” này không hề bằng phẳng. Thách thức lớn nhất đến từ thực trạng thị trường – nhiều nhà máy liên quan đến xe điện đang hoạt động tại Indonesia hiện có dây chuyền sản xuất và công nghệ được xây dựng xoay quanh pin lithium sắt phốt phát, vốn có chi phí thấp hơn và độ an toàn cao hơn. Việc yêu cầu các doanh nghiệp này chuyển sang pin nền niken chắc chắn sẽ làm tăng chi phí chuyển đổi và sự phức tạp trong việc tích hợp công nghệ. Đây cũng là lý do tại sao chính phủ Indonesia coi việc “cung cấp các biện pháp khuyến khích” là chìa khóa cho sự thành công của chính sách.
Các nhà phân tích tại Jakarta cho rằng, các gói ưu đãi trong tương lai có thể bao gồm giảm thuế, chính sách đất đai ưu đãi hơn, hoặc trợ cấp cho người tiêu dùng mua xe điện sử dụng pin niken sản xuất trong nước. Cuộc chuyển đổi công nghiệp do chính phủ dẫn dắt này thực chất là một cuộc chiến giằng co giữa pin nền niken và pin nền lithium tại thị trường Đông Nam Á. Loại pin trước có mật độ năng lượng cao hơn, cung cấp phạm vi hoạt động xa hơn, phù hợp với các dòng xe theo đuổi hiệu suất; trong khi loại sau lại nổi trội về chi phí và độ ổn định, được sử dụng rộng rãi trong các dòng xe điện phổ thông. Liệu chính sách của Indonesia cuối cùng có thành công hay không không chỉ phụ thuộc vào sức mạnh của các biện pháp khuyến khích, mà còn phụ thuộc vào chiến lược của các hãng xe toàn cầu, sự trưởng thành của công nghệ pin niken, và mức độ chấp nhận của người tiêu dùng đối với sản phẩm cuối cùng. Cuộc cách mạng pin diễn ra tại quốc gia vạn đảo này đang có những tác động sâu sắc đến toàn bộ thị trường xe điện trong khu vực và trên toàn cầu.
