[FDI News｜Malaysia] — Chính phủ Anwar Ibrahim của Malaysia gần đây đã chính thức khởi động một trong những cải cách kinh tế nhạy cảm và khó khăn nhất của đất nước trong nhiều thập kỷ: hợp lý hóa trợ cấp dầu diesel. Kể từ ngày 10 tháng 6, giá dầu diesel sẽ không còn được trợ cấp toàn diện mà quay về cơ chế thị trường, với giá dự kiến tăng hơn 50%. Chính sách này nhằm kiềm chế tình trạng buôn lậu nhiên liệu nghiêm trọng và chuyển số tiền tiết kiệm được hàng tỷ ringgit để sử dụng cho các chương trình hỗ trợ tiền mặt có mục tiêu hơn. Động thái này được coi là bước đi quan trọng để Malaysia chia tay với chính sách trợ cấp quy mô lớn của “kỷ nguyên Mahathir”, nhưng cũng ngay lập tức gây ra chấn động chính trị và dân sinh mạnh mẽ trên toàn quốc.
Chia tay với dầu diesel giá rẻ ở “Phố Jonker”
Trong thời gian dài, chính sách trợ cấp nhiên liệu của Malaysia đã khiến nước này trở thành một trong những quốc gia có giá dầu thấp nhất khu vực, nhưng cũng gây ra gánh nặng tài chính khổng lồ và tình trạng buôn lậu xuyên biên giới tràn lan. Các tài xế xe tải từ các nước láng giềng, thậm chí cả tàu đánh cá, đều đến để hưởng “phúc lợi quốc gia” này, cảnh tượng nhộn nhịp giống như ở “Phố Jonker” (Jonker Street) tại Malacca, nhưng lại khiến kho bạc quốc gia không chịu nổi. Cải cách lần này của chính phủ Anwar chính là thực hiện “phẫu thuật cắt bỏ” kiểu phẫu thuật ngoại khoa đối với tình trạng phân bổ tài nguyên sai lệch kéo dài này.
Dư chấn kinh tế của “Chiến dịch Lalang”
Mặc dù chính phủ nhấn mạnh sẽ cung cấp trợ cấp tiền mặt cho ngành logistics, ngư dân và cá nhân đủ điều kiện để giảm bớt tác động, nhưng tâm lý hoảng loạn trên thị trường vẫn lan rộng nhanh chóng. Người dân lo ngại rằng sự tăng giá dầu diesel sẽ không thể tránh khỏi việc truyền dẫn đến chi phí vận tải, cuối cùng đẩy giá tất cả hàng hóa và dịch vụ lên cao, gây ra một làn sóng lạm phát mới. Các đảng đối lập càng nắm bắt cơ hội, chỉ trích gay gắt chính phủ “phản bội nhân dân”, cố gắng khơi dậy một phong trào xã hội chống tăng giá, với không khí căng thẳng có thể so sánh với “Chiến dịch Lalang” (Operation Lalang) năm 1987 đã gây ra khủng hoảng chính trị.
Các nhà kinh tế học phổ biến cho rằng cải cách trợ cấp là nỗi đau cần thiết để Malaysia hướng tới tính bền vững tài chính. Tuy nhiên, cách thức xoa dịu lòng dân trong giai đoạn đau đớn của cải cách, và đảm bảo các biện pháp hỗ trợ được thực hiện chính xác, sẽ là bài kiểm tra cầm quyền nghiêm trọng nhất hiện nay của chính phủ Anwar. Cơn bão giá dầu diesel này không chỉ thử thách sức bền kinh tế của Malaysia, mà còn sâu sắc ảnh hưởng đến từng sợi thần kinh chính trị ở Putrajaya.
