By Eric｜FDI News
Nhà lãnh đạo toàn cầu trong lĩnh vực tính toán trí tuệ nhân tạo (AI), Nvidia (Who), gần đây đã tiết lộ với thế giới bên ngoài về tình thế cực kỳ khó khăn mà họ có thể gặp phải tại thị trường Trung Quốc (What). Theo hồ sơ hàng quý mới nhất mà công ty gửi lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) (How), Nvidia lần đầu tiên chỉ ra rõ ràng rằng các biện pháp quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ liên tục leo thang có thể khiến việc bán sản phẩm của họ tại thị trường Trung Quốc đối mặt với những thách thức nghiêm trọng hơn, trong kịch bản xấu nhất, thậm chí có thể hoàn toàn rút lui khỏi thị trường này (Why). Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh chính phủ Mỹ không ngừng tăng cường các hạn chế đối với việc xuất khẩu công nghệ chip AI cao cấp sang Trung Quốc (When), ảnh hưởng trực tiếp đến triển vọng hoạt động của Nvidia tại Trung Quốc (Where), một trong những thị trường bán dẫn lớn nhất thế giới, nhấn mạnh rằng các yếu tố địa chính trị đang ảnh hưởng sâu sắc đến chiến lược kinh doanh và hiệu quả tài chính của gã khổng lồ công nghệ Mỹ này.
Quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ siết chặt từng bước, chip AI cao cấp của Nvidia bị chặn đường vào Trung Quốc
Trong những năm gần đây, chính phủ Mỹ với lý do an ninh quốc gia đã không ngừng siết chặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu công nghệ và sản phẩm bán dẫn cao cấp sang Trung Quốc. Kể từ năm 2022, Cục Công nghiệp và An ninh (BIS) thuộc Bộ Thương mại Mỹ đã nhiều lần cập nhật các quy định kiểm soát xuất khẩu, nhằm hạn chế Trung Quốc tiếp cận các chip AI có thể được sử dụng để phát triển năng lực quân sự tiên tiến hoặc công nghệ giám sát. Các biện pháp kiểm soát này đã tác động trực tiếp đến các chip AI hàng đầu của Nvidia như A100, H100 và các phiên bản nâng cấp sau này, khiến chúng không thể bán trực tiếp cho khách hàng Trung Quốc. Để tránh lệnh cấm, Nvidia đã từng tung ra các chip phiên bản giảm cấu hình A800 và H800 tuân thủ các quy định kiểm soát ban đầu. Tuy nhiên, khi chính phủ Mỹ tiếp tục mở rộng phạm vi kiểm soát vào tháng 10 năm 2023, nhiều loại chip bao gồm cả A800 và H800 cũng bị đưa vào danh sách lệnh cấm chip AI. Chuỗi nâng cấp kiểm soát này đã khiến dòng sản phẩm của Nvidia tại thị trường Trung Quốc bị hạn chế nghiêm trọng, buộc họ phải liên tục điều chỉnh chiến lược, tìm kiếm khả năng duy trì hoạt động trong khuôn khổ pháp lý.
Tác động doanh thu lộ rõ, Nvidia thừa nhận hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc đối mặt rủi ro lớn
Trung Quốc từng là nguồn doanh thu quan trọng cho mảng kinh doanh trung tâm dữ liệu của Nvidia, với tỷ lệ đóng góp có lúc lên tới 20% đến 25%. Tuy nhiên, việc thực thi quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đã gây ra ảnh hưởng đáng kể đến doanh thu của Nvidia tại thị trường Trung Quốc. Nvidia đã nhiều lần đề cập trong báo cáo tài chính về áp lực do nhu cầu thị trường Trung Quốc sụt giảm gây ra đối với kết quả kinh doanh của mình. Lần này, việc nêu rõ khả năng xảy ra “kịch bản xấu nhất” trong hồ sơ gửi SEC, tức là “khả năng cạnh tranh của chúng tôi có thể bị tổn hại thêm tại thị trường Trung Quốc hoặc một phần thị trường, hoặc chúng tôi có thể bị loại trừ một cách hiệu quả khỏi thị trường Trung Quốc hoặc một phần thị trường, điều này sẽ gây ảnh hưởng bất lợi đến kết quả kinh doanh và tình hình tài chính của chúng tôi”, càng nâng mức độ rủi ro này lên một tầm cao chưa từng có. Điều này cho thấy ban lãnh đạo Nvidia có mức độ không chắc chắn đáng kể về khả năng tiếp tục bán sản phẩm của mình, đặc biệt là các chip AI lợi nhuận cao, tại thị trường Trung Quốc trong tương lai. Các nhà phân tích thị trường nhìn chung cho rằng, nếu mất thị trường Trung Quốc, điều đó sẽ tạo thành một thách thức lớn đối với tác động doanh thu tổng thể của Nvidia, ngay cả khi hoạt động kinh doanh của họ ở các khu vực khác trên thế giới đang tăng trưởng mạnh mẽ.
Áp lực điều chỉnh chuỗi cung ứng, chip H20 phiên bản đặc biệt cho Trung Quốc gặp thách thức
Đối mặt với các quy định kiểm soát xuất khẩu liên tục thay đổi, Nvidia không hoàn toàn từ bỏ thị trường Trung Quốc mà cố gắng phát triển các chip “phiên bản đặc biệt” tuân thủ các quy định mới nhất. Trong số đó, chip H20 được coi là sản phẩm chủ chốt để Nvidia duy trì hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc. H20 được thiết kế với việc cắt giảm đáng kể khả năng tính toán để đáp ứng tiêu chuẩn hạn chế xuất khẩu của Mỹ, nhưng vẫn giữ lại một số đặc tính phù hợp cho các tác vụ suy luận AI. Tuy nhiên, quá trình ra mắt H20 không hề suôn sẻ. Theo báo cáo, do các nhà sản xuất máy chủ gặp vấn đề kỹ thuật khi tích hợp H20, thời gian sản xuất hàng loạt và giao hàng đã bị trì hoãn. Ngoài ra, phản ứng thị trường cho thấy khách hàng Trung Quốc vẫn còn giữ thái độ chờ đợi đối với hiệu suất của H20 và khả năng cạnh tranh của nó so với các giải pháp thay thế nội địa. Các công ty bản địa Trung Quốc như Huawei đang tích cực phát triển chip AI của riêng họ, chẳng hạn như dòng Ascend, và đạt được tiến bộ về hiệu suất và hệ sinh thái, tạo ra sự cạnh tranh trực tiếp với Nvidia. Áp lực điều chỉnh chuỗi cung ứng này không chỉ thể hiện ở việc phát triển sản phẩm mà còn ở việc làm thế nào để thuyết phục khách hàng chấp nhận các giải pháp thay thế có hiệu suất hạn chế nhưng giá có thể vẫn không rẻ.
Bối cảnh cạnh tranh thay đổi, các nhà sản xuất chip AI nội địa Trung Quốc đón nhận cơ hội?
Quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ trong khi hạn chế các công ty Mỹ như Nvidia, khách quan cũng đã tạo ra một cửa sổ cơ hội cho sự phát triển của ngành công nghiệp chip AI nội địa Trung Quốc. Trong tình hình không thể dễ dàng có được các chip tiên tiến nhất của Nvidia, các nhà cung cấp dịch vụ đám mây, các viện nghiên cứu AI và các doanh nghiệp lớn của Trung Quốc bắt đầu tích cực hơn trong việc đánh giá và áp dụng các giải pháp thay thế trong nước. Các chip nội địa như dòng Ascend của Huawei, dòng Siyuan của Cambricon, mặc dù có thể vẫn còn khoảng cách về hiệu suất tuyệt đối so với các sản phẩm hàng đầu của Nvidia, nhưng đã cho thấy khả năng ứng dụng trong các kịch bản cụ thể và không bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm của Mỹ. Chính phủ Trung Quốc cũng coi việc tự chủ bán dẫn là trọng tâm chiến lược quốc gia, đầu tư nguồn lực lớn để hỗ trợ sự phát triển của ngành công nghiệp nội địa. Về lâu dài, nếu lệnh cấm chip AI của Mỹ tiếp tục tồn tại hoặc thậm chí tăng cường, thị phần của Nvidia tại thị trường Trung Quốc rất có thể sẽ dần bị các đối thủ cạnh tranh nội địa chiếm lĩnh, từ đó thay đổi cục diện cạnh tranh chip AI toàn cầu.
Chiến lược ứng phó của Nvidia: Tìm kiếm sự cân bằng giữa quy định và thị trường
Đối mặt với môi trường địa chính trị phức tạp và các quy định kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt, Nvidia đang cố gắng tìm kiếm sự cân bằng khó khăn giữa việc tuân thủ luật pháp Mỹ và duy trì thị trường Trung Quốc. Ngoài việc phát triển các chip phiên bản giảm cấu hình tuân thủ quy định như H20, L20, L2, Nvidia cũng liên tục trao đổi với chính phủ Mỹ, hy vọng làm rõ các chi tiết quy định, giành lấy không gian hoạt động rõ ràng hơn. Đồng thời, công ty cũng đang tích cực mở rộng thị trường ngoài Trung Quốc, phân tán rủi ro địa chính trị. Tuy nhiên, quy mô lớn và tiềm năng tăng trưởng của thị trường Trung Quốc khiến nó khó có thể bị từ bỏ dễ dàng. Việc Nvidia thừa nhận kịch bản xấu nhất trong hồ sơ SEC, một mặt là thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin của một công ty niêm yết đối với cổ đông, mặt khác cũng có thể là đang truyền đạt tới chính phủ Mỹ những thiệt hại thực tế mà các quy định kiểm soát xuất khẩu gây ra cho hoạt động kinh doanh của mình, hy vọng các nhà hoạch định chính sách có thể cân nhắc đến ảnh hưởng của nó. Trong tương lai, Nvidia cần thể hiện sự linh hoạt chiến lược và khả năng quản lý rủi ro cao độ mới có thể duy trì vị thế dẫn đầu toàn cầu trong bối cảnh quốc tế đầy biến động, đồng thời ứng phó với tác động doanh thu và thách thức điều chỉnh chuỗi cung ứng tiềm ẩn.
Đánh giá bi quan của Nvidia về triển vọng thị trường Trung Quốc đã gióng lên hồi chuông cảnh báo cho ngành công nghệ toàn cầu. Sự leo thang liên tục của quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ không chỉ là mối đe dọa trực tiếp đến tác động doanh thu của Nvidia, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến cấu trúc cung ứng chip AI toàn cầu và lộ trình phát triển công nghệ. Trong các quý tới, thị trường sẽ theo dõi chặt chẽ tình hình bán hàng của các chip phiên bản đặc biệt của Nvidia tại Trung Quốc, liệu chính phủ Mỹ có điều chỉnh thêm lệnh cấm chip AI hay không, và tốc độ trỗi dậy của các đối thủ cạnh tranh nội địa Trung Quốc. Trường hợp của Nvidia tại thị trường Trung Quốc cho thấy rõ ràng cách địa chính trị định hình lại môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp xuyên quốc gia, buộc họ phải tìm cách tồn tại trong kẽ hở giữa lợi ích quốc gia và lợi ích thương mại, và cuộc chơi xung quanh bán dẫn tiên tiến này chắc chắn sẽ có những ảnh hưởng sâu rộng và lâu dài.
