By Eric｜FDI News
INPEX của Nhật Bản và Al Masaood Energy vừa ký biên bản ghi nhớ, khởi động nghiên cứu triển khai CSP nhằm cắt giảm phát thải cho các mỏ dầu khí Abu Dhabi – bước đi cho thấy áp lực giảm carbon ngày càng chi phối chiến lược thượng nguồn khu vực.
Động lực khử carbon thúc đẩy hợp tác INPEX–Al Masaood
Theo INPEX, các mỏ khí Ichthys ngoài khơi Nhật và dự án ADNOC ở UAE đang chịu mục tiêu giảm 30 % CO₂ vào 2030. Vì vậy, doanh nghiệp tìm kiếm đối tác sở tại để tiếp cận giải pháp tái tạo, giảm rủi ro đầu tư. Al Masaood Energy – nhà cung ứng dịch vụ dầu khí lớn thứ ba UAE – sở hữu mạng lưới 1 200 nhân sự, phù hợp vận hành thí điểm. Việc hai bên ký MOU đồng nghĩa: UAE muốn giữ vai trò dẫn dắt khử carbon trong OPEC, còn INPEX cần gia tăng tín chỉ carbon để đáp ứng tiêu chuẩn châu Á.
CSP – công nghệ phù hợp khí hậu sa mạc Trung Đông
Năng lượng mặt trời tập trung sử dụng gương parabol thu nhiệt, tạo hơi nước vận hành tuabin, đạt hiệu suất cao cả ban đêm nhờ bể muối nóng lưu trữ. Báo cáo IRENA 2024 cho thấy bức xạ mặt trời tại Rub’-al Khali xấp xỉ 2 400 kWh/m²-năm, cao gấp đôi Tây Âu; hiệu suất CSP tiềm năng 25 % – 28 %, vượt PV truyền thống 18 %. Abu Dhabi hiện sở hữu lưới điện ổn định, dễ hòa lưới, và quỹ đất sa mạc rẻ, giúp LCOE CSP giảm xuống còn 57 USD/MWh, cạnh tranh diesel phát điện tại giàn khoan (145 USD/MWh).
Lộ trình triển khai thí điểm và quy mô kỳ vọng
Theo nội dung MOU, giai đoạn 1 (2025–2026) hai bên sẽ khảo sát khu vực Al Dhafra, lắp đặt trạm CSP công suất 5 MW, cấp hơi siêu nhiệt cho tuabin nén khí ở mỏ onshore. Giai đoạn 2 (từ 2027) mở rộng 50 MW, dự kiến cắt giảm 230 000 t CO₂ mỗi năm, tương đương loại bỏ 50 000 ô tô khỏi đường phố. INPEX cho biết sẽ kết hợp pin lưu trữ Li-ion 10 MWh để tối ưu công suất ban đêm, còn Al Masaood phụ trách EPC và O&M, qua đó phát triển năng lực tái tạo bản địa.
Tác động với chuỗi giá trị dầu khí và chính sách UAE
Đối với ADNOC – khách hàng tiềm năng – dự án phù hợp cam kết Net-Zero by 2050. Báo cáo Wood Mackenzie ước tính, nếu 10 % giàn khoan UAE chuyển sang CSP-Steam, cường độ carbon upstream giảm 7 kg CO₂/boe. Chính phủ UAE đã ban hành ưu đãi thuế 5 % cho thiết bị CSP nội địa hoá và ưu tiên cấp đất cho dự án dưới 100 MW. Ngoài ra, ngân hàng quốc doanh FAB sẵn sàng cấp tín dụng xanh lãi suất 3 % – thấp hơn mức 5 % bình quân cho dầu khí truyền thống.
Thách thức kỹ thuật & cơ hội mở rộng khu vực
Dù tiềm năng lớn, CSP vẫn đối mặt ma sát bụi sa mạc, buộc phải rửa gương thường xuyên; nước khan hiếm nên cần công nghệ làm sạch khô. Các chuyên gia IEA khuyến nghị áp dụng coating nano giảm bám bụi 40 %. Về tài chính, suất đầu tư ban đầu 4 000 USD/kW cao hơn PV (1 000 USD/kW), song lợi thế hơi nhiệt ổn định giúp giảm CAPEX hệ thống HVAC vốn tiêu tốn 18 % OPEX giàn khoan. Nếu thí điểm thành công, INPEX sẽ nhân rộng sang Qatar North Field và Oman Block 10, nơi sản lượng khí cao và nhu cầu hơi siêu nhiệt lớn.
MoU giữa INPEX và Al Masaood Energy cho thấy CSP không chỉ là giải pháp điện lưới, mà còn là chìa khóa giảm phát thải phạm vi 1 trong ngành dầu khí Trung Đông; thành công của dự án thí điểm sẽ định hình lộ trình đầu tư tái tạo cho các mỏ mới và thúc đẩy khung chính sách ưu đãi công nghệ nhiệt mặt trời tại khu vực Vùng Vịnh.
